Ánh sáng tự nhiên – liều thuốc quý trong quản lý cận thị

Cận thị không chỉ làm giảm thị lực mà còn ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển thế chất, tinh thần của trẻ. Cận thị nặng, tăng độ nhanh có nguy cơ gây ra các biến chứng nguy hiểm dẫn đến khiếm thị và mù lòa… Để hạn chế cận thị khởi phát, tiến triển đòi hỏi sự chung tay của cha mẹ học sinh và của cộng đồng.

Hình ảnh cậu bé tay cầm phiếu khám nheo nheo mắt đi lại khiến các bác sĩ của Bệnh viện Mắt kỹ thuật cao Hà Nội (Hitec) nhận ra em! Đó là N.N.P., sinh năm 2014 – học sinh lớp 4 trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám (Hà Nội). Trong lần khám sàng lọc năm ngoái tại trường, dù đã được các bác sĩ khuyến cáo ‘con cần được đi khám mắt vì nghi ngờ có tật khúc xạ’. Tuy nhiên, sau một năm gặp lại, bác sĩ thấy con vẫn chưa đeo kính và thị lực của con chỉ còn 2 – 4/10 mỗi mắt’.

Qua hỏi thăm trẻ, cậu bé nói: “Sau khi khám sàng lọc ở trường, bố mẹ có cho con đi khám mắt và bác sỹ bảo nên đeo kính nhưng bố mẹ chưa cho con đeo vì không muốn con phụ thuộc vào kính…”

Đó không phải là câu chuyện của riêng P., trong các kỳ khám sàng lọc tật khúc xạ tại trường, các bác sĩ đã được nghe khá nhiều câu chuyện tương tự như vậy…

Mắt mờ nhưng trẻ không dám nói vì sợ bố mẹ mắng và … thu điện thoại!

Cô bé B.N.H.Q., học sinh lớp 6 trường THCS Thực nghiệm (Hà Nội) òa khóc nức nở khi bác sĩ nói: “mắt con kém, con có thể phải đeo kính đấy, con có biết không”? Vừa lắc đầu phủ nhận: “không thể, mắt con vẫn nhìn được…”, Q. vừa ngước mắt nhìn bác sĩ như cầu cứu…

Các bác sĩ cho biết hai mắt của Q. một mắt cận loạn với thị lực 4/10 và mắt kia viễn loạn, thị lực là 7/10. Trong trường hợp lệch khúc xạ như vậy, Q., và nhiều trẻ khác thường không nhận ra vấn đề của mình nếu không có những lần khám sàng lọc hoặc kiểm tra mắt chủ động. Đó là một vấn đề hoàn toàn bẩm sinh, con không hề có lỗi trong chuyện này. Chỉ đến khi nghe bác sĩ giải thích như vậy, Q.. mới ngừng khóc và quay sang ôm lấy bác sĩ…

Nhưng dường như nhiều phụ huynh đã không hiểu điều đó và đã khiến trẻ lo lắng và sợ hãi vì “mọi vấn đề về con mắt đều do con gây ra, do con sử dụng điện thoại nhiều, xem tivi quá nhiều…”! Tuy nhiên, theo các bác sĩ đó chỉ là những yếu tố làm cho cận thị gia tăng và nặng thêm lên, khiến cho việc kiểm soát khó khăn mà thôi!

Các bác sĩ nhãn khoa cho rằng việc trẻ không dám nói với bố mẹ là mắt mờ vì sợ bị mắng và thu điện thoại lại càng trở nên nguy hiểm vì khi đó các bậc phụ huynh không biết chuyện gì đang xảy ra với mắt của con mình cho đến khi vấn đề trở lên nghiêm trọng hơn như: nhược thị hoặc các biến chứng khác trên võng mạc.

Theo các chuyên gia nhãn khoa, tật khúc xạ bao gồm cận thị, viễn thị, loạn thị, trong đó tới trên 90% là cận thị. Ước tính đến năm 2050, trên thế giới sẽ có khoảng 5 tỷ người mắc cận thị và 1/5 trong số đó (khoảng 1 tỷ người) có nguy cơ mất thị lực do cận thị nặng và những biến chứng của nó gây ra.

Cận thị không chỉ làm giảm thị lực mà còn ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển thế chất, tinh thần cũng như sự hoàn thiện thị giác hai mắt, khả năng nhận biết không gian, phối hợp tay – mắt và các động tác tinh tế, nhanh nhạy, năng động gây ra nhiều hạn chế trong sinh hoạt, học tập, tham gia giao thông, giao tiếp xã hội và khám phá thế giới xung quanh của trẻ.

Độ cận được phân loại như sau: cận thị nhẹ (dưới 3,00D); cận thị trung bình (từ 3,00D – 5,00D); cận thị nặng (trên 5,00D – 9,00D); cận rất nặng là trên 9,00D;

Đánh giá mức độ tiến triển của cận thị dựa vào độ cận tăng theo năm: Tăng nhẹ: dưới 0,50D/năm; Trung bình: từ 0,50D – 1,00D/năm; Nhanh: từ 1, 25D – 2,00D/năm; Rất nhanh: trên 2,00D/năm

Cận thị nặng, tăng độ nhanh (cận thị tiến triển) có nguy cơ gây ra các biến chứng nguy hiểm dẫn đến khiếm thị và mù lòa do thoái hóa võng mạc – hoàng điểm, bong võng mạc, đục thuỷ tinh thể, glocom…

Quản lý hiệu quả sự tiến triển, hạn chế sự khởi phát của cận thị đòi hỏi sự chung tay của cha mẹ học sinh và của cộng đồng. Tăng cường hoạt động ngoài trời, sử dụng ánh sáng tự nhiên là liều thuốc quý giúp quản lý cận thị hiệu quả. Khi chưa bị cận thị, ánh sáng tự nhiên giúp hạn chế khởi phát cận thị.

Khi bị cận thị rồi, ánh sáng trời có tác dụng giúp hạn chế sự tiến triển và tăng độ cận. Điều đó cho thấy ánh sáng tự nhiên là “nguồn sống” tích cực của đôi mắt, giúp cho cặp mắt luôn sáng khỏe do tác dụng kích thích võng mạc tiết ra Dopamin, giúp võng mạc ghi nhận hình ảnh của vật rõ nét, trung thực nhất.

Tỷ lệ cận thị giảm tới 30% ở những người tiếp xúc nhiều với ánh sáng trời. Theo TS nhãn khoa Donald Mutti của Đại học Nhãn khoa bang Ohio: “trẻ có gen di truyền cận thị nếu được hoạt động ngoài trời hơn 14 giờ/tuần có thể giảm được 1/3 nguy cơ phải đeo kính…”

Tuy nhiên, thời điểm để trẻ tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên nên từ trước 9h sáng và sau 17h chiều với ánh sáng dịu, cường độ nhẹ. Còn thời điểm từ 10h-16h, ánh sáng có cường độ cao rất dễ gây tổn hại cho mắt, đặc biệt là khi nhìn trực tiếp. Do đó, muốn có đôi mắt khỏe mạnh nhờ ánh sáng mặt trời cần chọn đúng thời điểm với khoảng thời gian phù hợp.

Ngoài ra, cho con đi khám sàng lọc hoặc chủ động khám mắt định kỳ, tuân thủ chỉ định của bác sĩ hoặc chuyên gia khúc xạ là việc làm cần thiết giúp các bậc phụ huynh giữ gìn sức khỏe cho đôi mắt của trẻ.