Glôcom – kẻ đánh cắp thị lực thầm lặng!

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, glôcôm là nguyên nhân thứ 2 gây mù loà sau đục thuỷ tinh thể và là nguyên nhân hàng đầu gây mù không hồi phục. Ở Việt Nam, glôcôm được gọi bằng cái tên dân gian là “thiên đầu thống”.

Mới đây ThS.BS Nguyễn Văn Sanh, Giám đốc Bệnh viện Mắt Kỹ thuật cao Hà Nội (Hitec) đã trực tiếp thăm khám và phẫu thuật cho ông N.N.L., 56 tuổi, ở Phủ Lỗ, Sóc Sơn, Hà Nội.

Glôcom – kẻ đánh cắp thị lực thầm lặng!- Ảnh 1.

ThS.BS Nguyễn Thị Minh Ngọc hội chẩn cùng ThS.BS Nguyễn Văn Sanh về ca bệnh đặc biệt N.N.L

Vợ ông L. cho biết, ông phát hiện Glocom đã mười năm nay và được điều trị tích cực bởi các chuyên gia về Glocom. Tuy vậy, mắt phải nay đã mất hoàn toàn chức năng và teo nhãn cầu. Mắt trái đã mổ 2 lần và điều trị bằng một liệu trình rất phức tạp tới 4 loại thuốc tra, nhỏ nhưng đến nay nhãn áp vẫn không điều chỉnh, mắt viêm và đau nhức… Gia đình đưa ông L. đến Bệnh viện Mắt Hitec thăm khám với mong muốn “còn nước còn tát”.

Theo bác sĩ Sanh, đây là một ca bệnh đặc biệt phức tạp: bệnh nhân chỉ còn mắt độc nhất với một chút thị lực (lờ mờ đếm được ngón tay trước mắt), nhãn áp tăng cao (29mmHg), thần kinh thị giác lõm teo tới 9/10, nhân mắt đục. “Phẫu thuật vừa để chữa đau nhức vừa để “vớt vát” giữ lại được cho ông L., chút thị lực cuối cùng”– ThS.BS. Nguyễn Văn Sanh chia sẻ.

Về chuyên môn, glôcôm được coi là “kẻ đánh cắp thị lực thầm lặng”! Tuỳ nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh khác nhau, lúc đầu các triệu chứng có thể không rõ ràng nhưng ở giai đoạn toàn phát, bệnh nhân luôn có nhãn áp tăng cao gây đau nhức, lõm teo thần kinh thị giác và tổn hại thị trường.

Glôcôm nguyên phát có 2 hình thái: góc đóng và góc mở.

Glôcôm góc đóng nguyên phát: gặp nhiều ở người châu Á từ 35 tuổi trở lên, do cấu trúc nhãn cầu nhỏ hơn người châu Âu. Tuổi càng cao, khả năng bị glôcôm càng lớn; nữ bị nhiều hơn nam, đặc biệt ở tuổi mãn kinh, tỉ lệ bệnh ở nữ cao gấp 4 lần so với nam giới.

Các chuyên gia của Bệnh viện Mắt Hitec cho hay, người có nhãn cầu nhỏ, viễn thị nặng, giác mạc nhỏ, tiền phòng nông, dễ xúc cảm, hay lo âu là cơ địa thuận lợi để xuất hiện cơn glôcôm. Yếu tố gia đình cũng có vai trò rất quan trọng, trong gia đình đã có người xuất hiện cơn glôcôm cấp thì những người còn lại có nguy cơ mắc cao. Việc khám mắt cho những người cùng huyết thống góp phần chẩn đoán sớm và phòng bệnh glôcôm hiệu quả.

Khác với glôcôm góc đóng, glôcôm góc mở thường gặp hơn ở người da trắng, từ trên 40 tuổi, tuổi càng cao nguy cơ bị càng lớn. Những người ruột thịt của bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh gấp 5-6 lần.

Glôcôm góc đóng nguyên phát thường khởi phát đột ngột vào buổi chiều tối, hoặc khi bệnh nhân đang làm việc ở tư thể cúi, hoặc sau những sang chấn tâm lý: mắt đau nhức dữ dội từng cơn, lan lên nửa đầu cùng bên, nhìn đèn thấy quầng xanh, đỏ như cầu vồng; bệnh nhân có thể buồn nôn hoặc nôn, mắt đỏ và nhìn mờ; có thể chỉ như nhìn qua màn sương nhưng cũng có thể giảm thị lực trầm trọng xuống còn đếm ngón tay hoặc bóng bàn tay. Sờ tay thấy mắt căng cứng như hòn bi.

“Khi có những triệu chứng như trên người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám mắt, đo nhãn áp và xử trí kịp thời”- chuyên gia của Bệnh viện Mắt Hitec khuyến cáo.

Các chuyên gia Bệnh viện Mắt Hitec khẳng định, glôcôm góc đóng cơn cấp là một cấp cứu nhãn khoa, cần khẩn trương, tích cực để hạ nhãn áp, giảm đau và an thần cho bệnh nhân. Tuy nhiên điều trị nội khoa chỉ để hỗ trợ cho phẫu thuật. Tuỳ mức độ và giai đoạn bệnh, bác sỹ chuyên khoa sẽ lựa chọn phương pháp can thiệp phù hợp. Nếu không được điều trị kịp thời, các cơn tăng nhãn áp sẽ tái diễn khiến bệnh tiến triển ngày càng trầm trọng dẫn tới mù loà không hồi phục do tổn hại dây thần kinh thị giác

Ngược lại, glôcôm góc mở nguyên phát lại thường xuất hiện âm thầm, tiến triển chậm trong thời gian dài, thị lực trung tâm được bảo tồn đến giai đoạn muộn, bệnh nhân không nhận thấy thị lực của mình đang giảm đi cho đến khi tổn hại thị thần kinh và thị trường nặng. Đa số bệnh nhân không cảm thấy đau nhức mắt, một số trường hợp thấy mắt căng tức nhẹ thoáng qua hoặc nhìn mờ như qua 1 màn sương rồi tự hết, những triệu chứng trên thường không rõ ràng nên bệnh nhân ít để ý.

Các chuyên gia nhấn mạnh: Mục đích điều trị glôcôm góc mở là hạ nhãn áp xuống dưới mức có thể gây tổn hại thêm cho thị thần kinh và chức năng thị giác. Các bác sỹ luôn bắt đầu liệu trình bằng các thuốc tra tại chỗ hoặc laser can thiệp. Phẫu thuật chỉ đặt ra khi các biện pháp trên không kết quả.

Yếu tố quan trọng ảnh hưởng lớn đến kết quả điều trị glôcôm là tuân thủ nghiêm túc chế độ theo dõi định kỳ. Ngay cả khi đã được phẫu thuật, bệnh nhân vẫn cần được kiểm tra mắt, đo nhãn áp 3 tháng/lần trong 1 năm đầu, sau đó cứ 6 tháng – 1năm/lần.

Với bệnh nhân glôcôm góc mở điều trị bằng thuốc tra tại mắt, dù nhãn áp đã điều chỉnh nhưng vẫn cần đi khám và kiểm tra nhãn áp 2 tháng/lần, kiểm tra thị trường và khám lại đáy mắt 3-6 tháng/lần để các điều chỉnh thuốc giúp kiểm soát được nhãn áp ở mức an toàn.