Chẩn đoán và điều trị bệnh bong võng mạc

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Ths.Bs Nguyễn Thị Minh Ngọc, Trưởng khoa khúc xạ của Bệnh viện Mắt Kỹ Thuật Cao Hà Nội

Võng mạc là bộ phận của mắt có chức năng gửi tín hiệu dọc theo thần kinh thị giác đến não bộ giúp chúng ta có thể nhìn thấy. Bong võng mạc là tình trạng các tế bào võng mạc tách ra khỏi lớp mạch máu cung cấp oxy và nuôi dưỡng. Nếu bong võng mạc không được điều trị sớm, để càng lâu thì nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn ở mắt bị ảnh hưởng càng cao. Cùng chuyên gia nhãn khoa Hitec tìm hiểu về chẩn đoán và điều trị bệnh bong võng mạc qua bài viết dưới đây nhé.

=>> Tìm hiểu nguyên nhân và triệu chứng của bệnh bong võng mạc tại đây

1. Các biện pháp chẩn đoán bệnh bong võng mạc

1.1. Cận lâm sàng:

• Siêu âm B: Rất có giá trị trong trường hợp đục các môi trường trong suốt không khám chi tiết được võng mạc. Siêu âm xác định định vị trí, giới hạn, đặc điểm của võng mạc bong, rách võng mạc, tình trạng võng mạc, và của dịch kính cũng như các bộ phận liên quan.

• OCT cắt lớp võng mạc giúp phát hiện nguồn gốc của dịch dưới võng mạc, màng co kéo và phân biệt màng co kéo với võng mạc bong. Đánh giá tổn thương của hoàng điểm khi võng mạc chưa bong qua hoàng điểm.

• Chụp mạch huỳnh quang có thể cho thấy rò thuốc hoặc động thuốc và phát hiện nguồn gốc của dịch dưới võng mạc.

• Các xét nghiệm toàn thân để loại trừ các nguyên nhân như: Tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh đa u tủy xương, v.v.

1.2. Chẩn đoán xác định:

Bác sĩ nhãn khoa sử dụng máy sinh hiển vi và kính soi đáy mắt đặc biệt, kính ba mặt gương, cho phép quan sát chi tiết đáy mắt khi đồng tử giãn. Có thể quan sát thấy võng mạc, vết rách võng mạc hoặc vùng bong võng mạc. Kết hợp với cận lâm sàng: siêu âm B nhãn cầu, điện võng mạc, OCT cắt lớp võng mạc để chấn đoán xác định.

1.3.Yếu tố tiên lượng

• Thời gian phát hiện bệnh: Theo thời gian tỷ lệ các tế bào cảm thụ ánh sáng chết và bong càng lâu tiên lượng càng nặng, võng mạc bong sau 24 giờ tỷ lệ tế bào chết là 0,02% và tăng dần. Chính vì vậy, bong võng mạc để lâu khả năng hồi phục thị lực kém khi đã được áp lại.

• Thị lực kém là một trong những yếu tố tiên lượng tồi cho kết quả điều trị bệnh. Thị lực giảm càng nhiều thì tiên lượng kết quả điều trị càng kém.

• Nhãn áp thấp cũng là yếu tố ảnh hưởng tiên lượng điều trị bong võng mạc.

• Tình trạng bệnh lý khác kèm theo: nếu có viêm màng bồ đào, bong hắc mạc kèm theo thì tiên lượng bệnh càng xấu,…

2.Các phương pháp điều trị bong võng mạc

Khi võng mạc chưa bong lan ra vùng hoàng điểm thì còn khắc phục được, và tùy vào từng thời điểm phát hiện bệnh, các bác sĩ sẽ chọn một hay kết hợp các phương pháp sau để để khắc phục tình trạng mắt bị bong võng mạc từ nhẹ đến nặng.

2.1. Laser quang đông võng mạc: bác sĩ phẫu thuật sẽ chiếu chùm tia laser qua đồng tử đi vào mắt. Tia laser gây bỏng quanh vết rách võng mạc, hình thành sẹo giúp “hàn” võng mạc vào lớp mô bên dưới.

2.2. Lạnh đông võng mạc: sau khi gây tê cục bộ cho mắt, bác sĩ phẫu thuật sẽ đưa đầu dò lạnh đến mặt ngoài của mắt, trực tiếp trên vết rách. Việc đông lạnh sẽ tạo thành sẹo giúp gắn võng mạc vào thành mắt.

2.3. Phẫu thuật độn đai Silicon củng mạc là phương pháp điều trị bong võng mạc với cơ chế tháo dịch bong, gây viêm dính vết rách võng mạc, ấn củng mạc lồi về phía buồng dịch kính để bịt kín và gây phản ứng viêm dính tạo sẹo cho vết rách võng mạc làm cho võng mạc áp phẳng vào thành nhãn cầu. Phương pháp được chỉ định cho các bệnh nhân bong võng mạc có vết rách ở võng mạc chu biên. Phẫu thuật chống chỉ định với bệnh nhân có bệnh toàn thân, mắt đang có phản ứng viêm loét hoặc nhiễm trùng bề mặt.

2.4. Bơm hơi hoặc khí vào trong mắt (Gas injection) hay còn gọi là áp võng mạc bằng hơi. Trong thủ thuật này, bác sĩ phẫu thuật sẽ bơm bóng khí hoặc hơi vào trung tâm mắt (khoang dịch kính). Nếu bơm đúng vị trí, bóng hơi sẽ đẩy vùng võng mạc có lỗ thủng hoặc lỗ thủng về lại thành mắt, giúp ngăn dịch chảy vào khoang sau võng mạc. Bác sĩ cũng có thể sử dụng phương pháp lạnh đông trong quá trình thủ thuật để điều trị rách võng mạc. Dịch lỏng tích tụ dưới võng mạc sẽ tự hấp thụ và khi đó võng mạc có thể dính lại vào thành mắt. Để bóng hơi được ở đúng vị trí, bệnh nhân cần giữ đầu ở tư thế cố định trong vài ngày. Bóng hơi sẽ tự biến mất sau đó. Lưu ý, bệnh nhân không được đi máy bay hoặc lái xe nếu đang có bóng hơi trong mắt.

2.5. Cắt dịch kính (gọi là dẫn lưu và thay dịch lỏng trong mắt): trong thủ thuật này, bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ dịch kính cùng với các mô đang bị co kéo trên võng mạc. Sau đó bác sĩ sẽ bơm hơi, khí hoặc dầu silicon vào khoang dịch kính để giúp làm phẳng võng mạc. Sau đó, hơi, khí hoặc dịch lỏng sẽ được hấp thụ và khoang dịch kính sẽ lấp đầy dịch lỏng cơ thể. Nếu dùng dầu silicon, cần phẫu thuật để loại bỏ vài tháng sau đó. Phương pháp cắt dịch kính có thể được kết hợp với thủ thuật ấn độn củng mạc.

3. Tỷ lệ thành công của phẫu thuật bong võng mạc

Tỷ lệ thành công của phẫu thuật gắn lại võng mạc lần đầu tiên thường là 8/10 bệnh nhân. Tuy nhiên, bệnh nhân có thể cần hai hoặc nhiều phẫu thuật để hoàn thành việc điều trị. Một số bệnh nhân bị bong võng mạc nhưng vẫn có thị lực tốt nếu phần trung tâm của võng mạc (hoàng điểm) vẫn còn nguyên. Sau phẫu thuật, thị lực có thể giảm lúc ban đầu do phẫu thuật. Bệnh nhân có thể cần thay kính sau khi mắt đã lành để cải thiện thị lực đến mức tốt nhất tuy nhiên có thể không trở lại tình trạng hoàn toàn bình thường.

4. Thị lực có trở lại bình thường sau phẫu thuật bong võng mạc

Điều này sẽ phụ thuộc vào mức độ và thời gian bong võng mạc. Sau phẫu thuật, có thể mất vài tháng để cải thiện thị lực. Thị lực ngoại biên có thể trở lại bình thường sau phẫu thuật điều trị bong võng mạc thành công. Thị lực gần có nhiều khả năng phục hồi nếu phần trung tâm của võng mạc (hoàng điểm) không bị ảnh hưởng (bong võng mạc đến hoàng điểm).

Thời gian bong võng mạc trước phẫu thuật càng lâu thì khả năng cải thiện thị giác sau phẫu thuật càng thấp. Do đó, điều quan trọng là phải điều trị bong võng mạc sớm nhất có thể, trước khi xảy ra bong hoàng điểm.

5. Bệnh bong võng mạc hoàn toàn có phòng ngừa được không?

Bệnh bong võng mạc có thể được phòng ngừa bằng các biện pháp như:

– Đeo kính bảo hộ tránh những chấn thương đến mắt

– Kiểm soát chế độ ăn uống, đặc biệt là kiểm soát đường máu vì đái tháo đường là bệnh nền gây ra rất nhiều bệnh về mắt

– Khám mắt định kỳ và tới gặp bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu bất thường. Đặc biệt, với người cận nặng thì việc này càng cần thiết.

– Chú ý tới tiểu sử bệnh mắt của gia đình

– Khi có các triệu chứng ruồi bay hoặc có chớp sáng nên đến các cơ sở chuyên khoa mắt khám ngay

– Bệnh nhân cận thị nên khám mắt định kỳ 6 tháng/lần

– Khi một mắt đã bị bong võng mạc, người bệnh cần phải kiểm tra mắt còn lại ngay để phát hiện sớm những tổn thương mới và điều trị kịp thời.

Chúng ta đều muốn phòng ngừa bệnh tật xảy đến với bản thân bạn. Vì vậy việc thăm khám mắt định kỳ chính là điều nên làm ở mọi lứa tuổi. Bệnh viện Mắt Kỹ Thuật Cao Hà Nội và Bệnh viện Chuyên Khoa Mắt Hitec có các gói khám mắt tầm soát bệnh lý tại mắt giúp người bệnh sớm phát hiện bệnh về võng mạc, được khám với chuyên gia nhãn khoa với 20 năm kinh nghiệm cùng trang thiết bị hiện đại, tối tân nhất.

Để được tư vấn các bệnh lý về mắt, xin vui lòng liên hệ hotline 𝟎𝟗𝟖𝟒.𝟏𝟐𝟐.𝟏𝟓𝟑 để được hỗ trợ.